15 lưu ý bố trí bàn ghế, an toàn, ánh sáng cho phòng học ở trường

Phòng học là không gian trung tâm trong mọi nhà trường, nơi diễn ra các hoạt động dạy và học hằng ngày. Việc bố trí, sắp xếp phòng học hợp lý không chỉ giúp tối ưu hóa diện tích sử dụng, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự tập trung, sức khỏe và khả năng tương tác của học sinh. Dưới đây là những lưu ý bố trí phòng học ở trường mà cán bộ quản lý, giáo viên, cũng như nhân viên thiết kế trường học cần quan tâm.

1. 8 lưu ý về bố trí bàn ghế phòng học ở trường

Bàn ghế là nội thất chính và chiếm diện tích lớn nhất trong lớp học. Việc sắp xếp bàn học hợp lý sẽ giúp bạn tạo ra một không gian học tập linh hoạt, hiệu quả và an toàn.

1.1. Ưu tiên sự linh hoạt

Không có mô hình bàn ghế nào phù hợp với mọi hoạt động. Do đó, trong quá trình bố trí, cần hướng đến sự linh hoạt để có thể thay đổi cách sắp xếp dễ dàng, từ kiểu truyền thống đến kiểu nhóm hoặc vòng tròn tùy theo hoạt động học tập.

Ví dụ, khi học sinh làm việc nhóm, nên tách bàn thành các cụm nhỏ 4 - 6 em; khi giảng bài lý thuyết cần sắp xếp lại thành hàng ngang cho giáo viên quan sát dễ dàng.

1.2. Nội thất đảm bảo chất lượng

Bàn ghế, tủ, kệ trong lớp học cần được làm từ vật liệu chắc chắn, không bị lung lay, và đặc biệt không có cạnh sắc nhọn. Với học sinh mầm non hoặc tiểu học, các góc cạnh nên được bo tròn hoặc bọc bằng vật liệu mềm để đảm bảo an toàn.

Ngoài ra, nên ưu tiên sử dụng nội thất từ gỗ công nghiệp chất lượng cao hoặc vật liệu thân thiện với môi trường, vừa bền vừa dễ lau chùi khi cần vệ sinh.

1.3. Đảm bảo tầm nhìn và khả năng quan sát

Một lớp học lý tưởng là lớp học mà giáo viên có thể dễ dàng quan sát toàn bộ học sinh, và học sinh nào cũng nhìn rõ được bảng, giáo viên và màn chiếu. Khi sắp bàn, cần điều chỉnh độ cao và khoảng cách sao cho từ bàn cuối cùng vẫn nhìn rõ bảng mà không bị chắn tầm nhìn.

1.4. Đủ diện tích lối đi

Hành lang di chuyển giữa các dãy bàn nên có khoảng cách từ 50 - 60cm, giúp giáo viên và học sinh phản ứng linh hoạt khi di chuyển. Đặc biệt, khu vực gần cửa ra vào cần có khoảng trống ít nhất 80cm và không nên kê bàn sát cửa, để tránh va chạm khi mở cửa đột ngột.

1.5. Dễ tiếp cận các tài nguyên học tập

Các tài nguyên học tập như sách, kệ đồ dùng, bảng phụ hay đồ thực hành nên được đặt ở vị trí học sinh dễ dàng tiếp cận, nhưng không làm cản trở lối đi. Việc bố trí hợp lý giúp tiết kiệm thời gian, giảm sự lộn xộn trong giờ học và khuyến khích học sinh chủ động tìm hiểu tài liệu.

1.6. Bố trí phù hợp với bài học

Các phương pháp giảng dạy hiện đại đòi hỏi sự linh hoạt trong bố trí không gian. Tùy thuộc vào mục tiêu và nội dung của bài học, bạn có thể lựa chọn các kiểu sắp xếp khác nhau để tối ưu hóa sự tương tác và hiệu quả học tập.

• Thuyết giảng, hướng dẫn trực tiếp: Kiểu sắp xếp truyền thống (theo hàng) vẫn là phù hợp nhất, giúp học sinh tập trung vào giáo viên và bảng.
• Làm việc nhóm, dự án: Bố trí bàn ghế theo cụm (pods) sẽ tối ưu hóa sự tương tác, khuyến khích học sinh hợp tác và chia sẻ ý tưởng.
• Thảo luận, tranh luận: Kiểu sắp xếp hình chữ U hoặc vòng tròn sẽ khuyến khích tất cả học sinh tham gia, tạo cảm giác bình đẳng và dễ dàng trao đổi.

1.7. Lưu ý đến yếu tố phong thủy

Bố trí bàn ghế theo phong thủy không chỉ mang lại tính thẩm mỹ mà còn góp phần tạo ra một môi trường học tập hài hòa, tràn đầy năng lượng tích cực. Một số nguyên tắc cơ bản có thể áp dụng như:

• Vị trí bàn giáo viên: Nên đặt ở thế "chỉ huy", tức là vị trí mà giáo viên có thể bao quát toàn bộ lớp học và nhìn thấy cửa ra vào. Thường đây là góc chéo so với cửa, giúp giáo viên tạo cảm giác ổn định, tự tin và kiểm soát tốt lớp học.
• Vị trí bàn học sinh: Tránh đặt bàn học sinh đối diện trực tiếp với cửa ra vào để hạn chế sự phân tâm, tò mò về những hoạt động bên ngoài. Bàn ghế nên được kê vững chãi, không nên đặt dưới xà ngang hay đèn chiếu sáng thẳng xuống đỉnh đầu, dễ gây cảm giác nặng nề, áp lực.

1.8. Lựa chọn màu sắc phù hợp

Màu sắc của bàn ghế và nội thất có tác động trực tiếp đến tâm lý và khả năng tập trung của học sinh. Việc lựa chọn màu sắc cần cân nhắc dựa trên đối tượng học sinh và mục đích sử dụng.

• Kích thích sáng tạo: Các màu sắc tươi sáng, ấm áp như xanh lá cây, xanh dương nhạt, vàng nhạt có khả năng kích thích trí tưởng tượng và sự sáng tạo, phù hợp với các phòng học năng khiếu, nghệ thuật hoặc cho lứa tuổi mầm non.
• Duy trì sự tập trung: Đối với các phòng học lý thuyết, nên ưu tiên những tông màu trung tính, pastel nhẹ nhàng hoặc màu gỗ tự nhiên. Những màu này tạo cảm giác yên tĩnh, giúp học sinh giữ được sự tập trung lâu hơn.
• Tránh màu sắc gây mệt mỏi: Không nên sử dụng những màu sắc quá chói, lòe loẹt hoặc tối tăm, vì chúng dễ gây ra sự mất tập trung, căng thẳng thị giác và tâm lý mệt mỏi cho người sử dụng.

2. 2 lưu ý về an toàn khi bố trí phòng học ở trường

Đảm bảo an toàn là yếu tố hàng đầu trong thiết kế và bố trí phòng học. Một sự cố nhỏ như dây điện vướng chân hay bàn kê che mất lối thoát hiểm có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

2.1. Lối thoát hiểm và phòng cháy chữa cháy

• Tất cả các lối ra vào và lối thoát hiểm cần được giữ trống hoàn toàn, không bị cản bởi bàn ghế, tủ kệ hoặc ba lô.
• Hướng mở cửa lớp học phải được mở ra ngoài đúng theo tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy, giúp học sinh có thể thoát ra nhanh nhất khi có sự cố.
• Nhà trường cần dán sơ đồ thoát hiểm gần cửa chính, giúp học sinh dễ nhớ và sử dụng trong tình huống khẩn cấp.

2.2. An toàn về điện và thiết bị điện tử

• Các thiết bị điện như máy chiếu, quạt trần, quạt treo tường, máy tính cần được lắp đặt cố định và kiểm tra định kỳ.
• Dây điện phải được luồn trong nẹp tường hoặc ống nhựa chuyên dụng, tránh để vắt ngang lối đi gây vấp ngã.
• Máy chiếu, quạt trần và quạt treo tường cần được gắn chặt, tránh nguy cơ rơi hoặc vỡ.

3. 2 lưu ý về ánh sáng khi bố trí phòng học ở trường

Ánh sáng là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và khả năng tập trung của học sinh. Một phòng học sáng sủa, thoải mái sẽ giúp học sinh hứng thú và tiếp thu kiến thức tốt hơn.

3.1. Lưu ý về ánh sáng tự nhiên

• Ánh sáng tự nhiên không chỉ giúp tiết kiệm điện năng mà còn giúp không gian học tập trở nên sinh động hơn.
• Phòng học nên được đặt hướng Bắc hoặc Đông Bắc để tránh nắng gắt buổi chiều.
• Nếu học sinh thuận tay phải, ánh sáng nên chiếu từ bên trái để không tạo bóng đổ khi viết.
• Không nên đặt bàn ghế quay trực tiếp về phía cửa sổ, tránh bị chói sáng hoặc sấp bóng.

3.2. Lưu ý về ánh sáng đèn

• Theo Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 7114-1:2008, độ sáng tối thiểu trong phòng học nên đạt 300 lux, và có thể lên đến 500 lux với các phòng đặc thù như phòng thí nghiệm hay mỹ thuật.
• Nên ưu tiên dùng đèn LED hoặc huỳnh quang T5, T8, vì có ánh sáng ổn định, tiết kiệm điện và tuổi thọ cao.
• Đèn nên được bố trí song song với hướng nhìn của học sinh và vuông góc với cửa sổ để hạn chế chói, phản xạ ánh sáng trên bảng hoặc màn hình.
• Các dãy đèn cần được bố trí hợp lý trên trần nhà để đảm bảo ánh sáng phủ đều lên toàn bộ mặt bàn và bảng viết.

4. 3 lưu ý khác giúp bố trí phòng học ở trường khoa học

Một phòng học hiệu quả không chỉ dừng lại ở bàn ghế, ánh sáng hay an toàn, mà còn cần chú ý đến màu sắc, vật dụng trang trí và không gian tổng thể. Mỗi yếu tố nhỏ đều góp phần tạo nên một không gian học tập tích cực và thân thiện.

• Chọn màu sơn tường và trần phù hợp: Màu sắc ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý học sinh. Do đó, nên chọn các tông màu sáng như trắng, kem hoặc xanh nhạt để tăng cảm giác rộng rãi và sáng sủa. Tránh sử dụng màu quá đậm hoặc tối, vì có thể khiến không gian trở nên u ám, tạo cảm giác chật chội.
• Trang trí lớp học an toàn và hợp lý: Chỉ nên treo tranh, báo tường hoặc khẩu hiệu nhẹ trên tường. Tránh treo vật nặng, khung kính hay bảng lớn ngay phía trên nơi học sinh ngồi, vì dễ gây nguy hiểm khi rơi. Không kê chồng bàn ghế gần cửa sổ, tránh việc học sinh leo trèo ra ngoài.
• Dán sơ đồ và biển báo an toàn: Sơ đồ thoát hiểm và bảng nội quy lớp học nên được dán ở những vị trí dễ nhìn, thường là gần cửa chính. Điều này giúp học sinh ghi nhớ được lối thoát khi có sự cố và góp phần hình thành ý thức an toàn cho các em.

5. Mẫu phòng học phổ biến trong nhà trường

Tùy vào mục tiêu giảng dạy, các trường học có thể áp dụng nhiều mô hình phòng học khác nhau. Dưới đây là một số mẫu bố trí phòng học phổ biến, mỗi kiểu đều có những ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với các mục đích giảng dạy khác nhau:

Nội thất The One tự hào là đơn vị hàng đầu cung cấp các sản phẩm toàn diện về nội thất trường học, đáp ứng mọi tiêu chuẩn khắt khe nhất về chất lượng, độ bền và an toàn. Hãy liên hệ ngay với đội ngũ chuyên gia của chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ.

Việc bố trí phòng học ở trường tưởng chừng đơn giản nhưng lại đòi hỏi sự tính toán kỹ lưỡng để đáp ứng đủ yếu tố an toàn - khoa học - thẩm mỹ - linh hoạt. Hy vọng những lưu ý bố trí phòng học ở trường trên sẽ giúp ích cho các thầy cô giáo, nhà quản lý trường và các bậc phụ huynh trong việc tạo dựng môi trường học tập lý tưởng cho trẻ em.